Startup công nghệ: “Bữa tiệc” đã đến lúc tàn?

Nguồn vốn đột nhiên khan hiếm khi các công ty đầu tư mạo hiểm trở nên “keo kiệt”, buộc các startup phải tiết kiệm và tập trung vào điểm hòa vốn.

Một sự thay đổi chóng mặt của lĩnh vực đầu tư vào startup công nghệ trong suốt 13 năm phát triển mạnh vừa qua đang làm suy yếu vận may của các nhà sáng lập và nhà đầu tư. Các công ty khởi nghiệp có tiềm năng cao đã nhanh chóng bị “tạt gáo nước lạnh” bởi làn gió mới: cắt giảm nhân sự, các nhà đầu tư hoài nghi, thất thoát vốn và lỗ dự kiến.

Năm ngoái, công ty khởi nghiệp thương mại điện tử Thrasio dự kiến ​​sẽ được định giá từ 10 tỉ USD trở lên trong một thỏa thuận tài trợ, hướng đến việc niêm yết. Nhưng thỏa thuận đã không xảy ra và Thrasio phải tiếp tục “đốt” hơn 3,4 tỉ USD nợ và vốn chủ sở hữu huy động được.

Trong những tuần gần đây, Thrasio đã cắt giảm gần 20% nhân lực, công bố Giám đốc Điều hành mới, tạm ngưng thu mua và giảm quy mô các dự án kỹ thuật.

Khoản đầu tư vào các stratup tại Mỹ, tính theo quý.

Động lực chính thúc đẩy các nhà mạo tư mạo hiểm trong nhiều năm qua đến từ lãi suất thấp cũng như số lượng cổ phiếu của các công ty đại chúng thuyên giảm. Điều này đang mang lại lợi ích không nhỏ cho Thrasio cũng như nhiều công ty khởi nghiệp nổi lên như vũ bão khác. Xu hướng tăng nhanh vào năm 2020 khi các biện pháp kích thích kinh tế và cứu trợ đại dịch tạo ra một dòng vốn giá rẻ. Một số nhà đầu tư đã đổ xô vào các công ty khởi nghiệp vì lệnh cách ly trong thời buổi đại dịch, khiến các ứng dụng và dịch vụ kỹ thuật số bùng nổ.

Thay đổi xu hướng phản ánh một bước ngoặt trong ngành công nghệ, nơi cổ phiếu hạ giá và các công ty từ Meta đến Twitter, Uber chuyển sang cắt giảm chi phí.

Nhiều “cá mập” bắt đầu “né” các công ty khởi nghiệp. Các nhà đầu tư mạo hiểm thì tránh định giá cao và yêu cầu các công ty chi tiêu ít hơn để cải thiện tỷ suất lợi nhuận. Áp lực, kết hợp cùng với nỗi lo về các nhà đầu tư tiếp theo, đã khiến các công ty khởi nghiệp đang bùng nổ chỉ vài tháng trước phải sa thải nhân viên, cắt giảm chi tiêu tiếp thị, hủy bỏ các dự án và làm bất cứ điều gì có thể để mang về lợi nhuận cao hơn.

Mức định giá trung bình của các startup.

Trong hơn một thập kỷ qua, các nhà đầu tư đã rót 1,3 nghìn tỉ USD vào các startup, tạo ra hàng trăm công ty hàng năm đạt mức định giá hàng tỉ USD, thu hút sự quan tâm từ các chính phủ nước ngoài và các quỹ đầu cơ hàng đầu.

Các quỹ đầu tư mạo hiểm đã huy động được 132 tỉ USD để đầu tư vào các startup vào năm 2021, gần gấp đôi do với năm 2019 và gấp 6 lần tổng số tiền huy động được so với một thập kỷ trước. Theo PitchBook Data, trong quý IV năm ngoái, các khoản đầu tư mạo hiểm đã đạt mức kỷ lục 95 tỉ USD.

Giờ đây, các công ty công nghệ lên sàn, từng thúc đẩy thị trường chứng khoán trong thời điểm đại dịch, đang phải hứng chịu tổn thất đến từ chính thị trường. Cổ phiếu Meta và Amazon đã giảm hơn 30% trong năm nay, Apple, Microsoft và Alphabet đều giảm khoảng 20% ​​và Netflix đã giảm 69%. Chỉ số S&P 500 giảm 16% kể từ đầu năm và chỉ số Nasdaq giảm hơn một phần tư so với tháng 11.

SoftBank, công ty điều hành hai quỹ đầu tư khởi nghiệp, đã báo cáo khoản lỗ 26,2 tỉ USD trong danh mục đầu tư các công ty công nghệ trong ba tháng đầu năm. SoftBank cho biết sẽ cắt giảm một nửa hoặc 3/4 các khoản đầu tư khởi nghiệp trong tháng 3 tới so với năm ngoái.

Quỹ phòng hộ Tiger Global, một trong những nhà đầu tư khởi nghiệp nặng ký nhất trong thời kỳ đại dịch, vẫn tiếp tục đầu tư mạo hiểm mặc cho quỹ chính đã giảm 45% tính đến thời điểm hiện tại. Nhưng Tiger đang chuyển sang các công ty giai đoạn đầu, có nhiều tiềm năng phát triển và còn nhiều năm nữa mới niêm yết cổ phiếu.

Ảnh: The Wall Street Journal.

Tổng cộng, các khoản đầu tư mạo hiểm đã giảm 26% trong ba tháng đầu năm nay so với quý IV, theo dữ liệu từ PitchBook. Một số nhà đầu tư cho biết họ đang xem xét khoảng một phần ba đến một nửa số lượng các thương vụ tiềm năng mà họ đã đạt được trong năm ngoái. Từ cuối năm ngoái đến quý đầu tiên năm nay, định giá cho một nhóm các công ty khởi nghiệp tăng trưởng cao đã giảm khoảng 42%.

Có những lý do để tin rằng thay đổi về nguồn vốn không dẫn đến phá sản. Các nhà đầu tư cho biết, sự chuyển đổi kỹ thuật số của các ngành được đại dịch thúc đẩy là vĩnh viễn. Nhiều công ty khởi nghiệp vẫn rủng rỉnh tiền mặt và chỉ cần tiết chế chi tiêu.

Các đợt điều chỉnh giá trong quá khứ đã chứng minh khả năng phục hồi của ngành công nghệ. Trong số này có một vụ vào năm 2016, khi sự quan tâm của các nhà đầu tư vào các công ty phần mềm hạ nhiệt. Sau mỗi lần như vậy, đầu tư khởi nghiệp lại hồi phục nhanh chóng và tăng lên mức cao hơn.

Mỹ Quyên

Nguồn: nhipcaudautu