SoftBank kỳ vọng vào A.I

Ông chủ của SoftBank quyết định chơi lớn với mảnh ghép đầu tư mới: trí tuệ nhân tạo.

“Mắt ông ấy rất mãnh liệt và sáng rực”, Son Masayoshi giải thích vì sao ông ra một quyết định lớn vào năm 2000. Đó là rót 20 triệu USD vào một startup thương mại điện tử Trung Quốc do Jack Ma sáng lập. Đến đầu năm nay khi SoftBank bán đi hầu hết số cổ phần trong Alibaba của Jack Ma thì Tập đoàn cũng đã kiếm được 65 tỉ USD từ khoản đầu tư này. Ở mặt đối lập, canh bạc mà Son rót vào WeWork đã thất bại thê thảm khi công ty chia sẻ không gian làm việc này công bố phá sản vào tháng 11 vừa qua. SoftBank ước tính đã rót tới 14 tỉ USD vào WeWork.

Sự nghiệp của Son có vô số nốt thăng và cũng không ít nốt trầm theo chu kỳ phập phồng của ngành công nghệ. Chiến lược chi mạnh tay cho các công ty đang nổi như cồn đã giúp SoftBank hưởng lợi trong lúc thị trường nổi sóng nhưng lại cực kỳ kém hiệu quả trong những thời điểm thị trường đi xuống. Bây giờ, sau một năm “bầm dập”, gần đây Son lại lao vào cuộc đua mới nhất của ngành công nghệ: trí tuệ nhân tạo (A.I).

SoftBank khởi điểm là một nhà phân phối phần mềm ở Nhật, sau đó đã chuyển mình mạnh mẽ trong cơn sốt dotcom thập niên 1990 trở thành cỗ máy đầu tư khổng lồ, với việc mua lại cổ phần trong hàng trăm startup, trong đó có Yahoo!. Ở thời đỉnh cao của cơn sốt dotcom, Son đã có lúc trở thành người giàu nhất thế giới. Sau khi bong bóng xì hơi, ông đã tái định hướng SoftBank xoay quanh lĩnh vực internet di động khi ra mắt một công ty viễn thông tại Nhật vào năm 2005, mua lại đa số cổ phần trong hãng viễn thông Mỹ Sprint vào năm 2013 và thâu tóm ARM, một nhà thiết kế chip của Anh, vào năm 2016.

Một năm sau đó, Son ra mắt quỹ Vision Fund 100 tỉ USD và bắt đầu rót tiền vào các startup làm ăn thua lỗ. Mặc dù có không ít va vấp, trong đó có vụ đầu tư vào WeWork, vào mùa hè năm 2021 SoftBank đã chiến thắng vang dội khi Vision Fund và các quỹ tiếp theo của nó tổng cộng thu về 66 tỉ USD. Nhưng kể từ đó mức định giá cổ phiếu công nghệ sụp đổ đã chuyển khoản lãi này thành mức lỗ 6 tỉ USD.

SoftBank lại bị tác động bởi mức lãi suất cao hơn, vốn làm giảm giá trị của các startup mà lợi nhuận nằm chủ yếu ở thì tương lai và làm gia tăng chi phí nợ, một con số không hề nhỏ ở SoftBank. Tháng 5/2023 S&P Global đã hạ bậc tín nhiệm nợ của SoftBank xuống mức sâu rủi ro với lý do danh mục đầu tư của SoftBank có nhiều công ty chưa niêm yết mà dễ bị tác động bởi những biến động bên ngoài. Việc SoftBank bán bớt các tài sản trong đó có cổ phần trong Alibaba đã làm “giảm tỉ trọng các tài sản niêm yết trong danh mục đầu tư và hơn nữa, các cổ phiếu công nghệ mà Tập đoàn nắm giữ chủ yếu đã trên đà giảm giá trong một thời gian dài”, S&P Global viết trong một thông báo.

Để trấn an nhà đầu tư, SoftBank đã bán tài sản, tăng lượng tiền mặt từ 25 tỉ USD cách đây 2 năm lên mức 34 tỉ USD. Bên cạnh đó, việc IPO thành công ARM vào tháng 9/2023 (định giá ARM lên tới 54,5 tỉ USD) đã gia tăng đáng kể vị thế tài chính của SoftBank, cho hãng này thêm nguồn lực để rót vào các canh bạc tiếp theo, đặc biệt là A.I.

Gần đây Son tuyên bố SoftBank đã ở vào trạng thái sẵn sàng cho chiến lược “tấn công”. Tính từ đầu năm đến nay, SoftBank thực hiện chỉ 23 thương vụ, so với 125 thương vụ năm 2022 và 251 thương vụ vào năm 2021, theo PitchBook. Nhưng số thương vụ này sẽ tăng lên trong thời gian tới, mà trọng tâm là A.I. Theo nguồn tin thân cận, Son dự kiến sẽ rót hàng chục tỉ USD vào A.I.

Động thái của SoftBank trong những tháng gần đây cho thấy Tập đoàn giữ quan điểm thận trọng khi chỉ đặt cược có chọn lọc vào những công ty có thể khai phá tiềm năng của A.I nhằm mang đến cải tiến cho các ứng dụng và nhiều ngành khác nhau. Mới đây, SoftBank đã dẫn dắt vòng rót vốn 280 triệu USD vào startup bản đồ vị trí Mapbox. Điều khiến Mapbox trở nên khác biệt là sự kết hợp ấn tượng của A.I cho các giải pháp tự lái và an toàn. Khoản đầu tư này cho thấy Son tin vào khả năng A.I có thể làm thay đổi tương lai của ngành vận tải.

Theo Alex Clavel, đồng đứng đầu các quỹ Vision Fund, SoftBank đang tạo ra các cơ hội mới cho chính mình. Ông dẫn chứng về GreenBox, một liên doanh mới giữa SoftBank và công ty robot học Symbotic nhằm phát triển và cho thuê các kho bãi tự động hóa. Tháng 9/2023 SoftBank được cho rằng đang thương thảo với OpenAI, startup đứng đằng sau ChatGPT và Jony Ive, nhà thiết kế chiếc iPhone, để cùng tài trợ phát triển một thiết bị A.I chạy bằng chip của ARM.

Tuy nhiên, giới phân tích lo ngại SoftBank đang bước vào cuộc đua A.I ở giai đoạn sôi nổi nhất, đẩy định giá của các công ty A.I tăng cao chót vót trong những tháng gần đây. Đây là rủi ro rất lớn cho SoftBank. Nhưng Son xưa nay luôn tin vào trực giác của mình. Trong một thập kỷ tới khi “trực giác” của Son vào A.I được kiểm chứng cũng là thời điểm Son bước sang tuổi 76 và một câu hỏi khác sẽ đặt ra cho SoftBank: kế vị.

Son kỳ vọng doanh nghiệp của ông sẽ trường tồn ít nhất 300 năm và đã bắt đầu đề cập đến chuyện chuyển giao quyền lực từ năm 2015. Nhưng kể từ đó một loạt ứng viên sáng giá đã rời SoftBank. Để đế chế này kéo dài hàng trăm năm, lần này Son phải thực sự nghiêm túc chuẩn bị cho một tương lai không có ông.

Việt Phong

Nguồn: nhipcaudautu