Tọa đàm đối thoại chính sách về tăng trưởng kinh tế ngày 3/6, PGS.TS Phạm Thế Anh, Đại học Kinh tế Quốc dân, nhìn nhận Việt Nam đang đối mặt các đợt sốt giá bất động sản, ảnh hưởng tới mục tiêu tăng trưởng cao và bền vững giai đoạn tới.

Theo ông, các đợt lên giá địa ốc khiến giới đầu tư trong nước có xu hướng tìm kiếm lợi nhuận từ chênh lệch giá trên thị trường tài sản, thay vì rót tiền vào sản xuất để tạo giá trị gia tăng cho nền kinh tế. Việc này còn làm tăng chênh lệch giàu nghèo trong xã hội, kéo giá dịch vụ như tiền thuê nhà, hàng hóa, dịch vụ… tăng theo và giảm năng lực cạnh tranh quốc gia.

“Việt Nam nên cân nhắc đánh thuế căn nhà thứ hai trở đi bởi nhiều lợi ích mà sắc thuế này có thể đem lại”, ông Thế Anh đề xuất.

Theo Bộ Xây dựng, trong quý đầu năm, lượng giao dịch bất động sản căn hộ chung cư, nhà ở riêng lẻ, đất nền tăng 16-32% so với quý trước, trong khi giá các loại hình bất động sản tiếp tục có xu hướng đi lên. Tại cuộc họp tháng trước, Phó thủ tướng Trần Hồng Hà thừa nhận thực trạng đáng lo ngại là tốc độ tăng giá bất động sản ở Việt Nam thuộc nhóm cao nhất thế giới, trong khi khả năng tiếp cận nhà ở của người dân ngày càng giảm. Thị trường địa ốc cũng đang mất cân đối cung và cầu, cơ cấu sản phẩm bất hợp lý.

Chuyên gia Phạm Thế Anh cho rằng việc đánh thuế với căn nhà thứ hai sẽ hạn chế đầu cơ và găm giữ bất động sản, vốn đang tạo ra các “đô thị ma” và tình trạng khan hiếm nguồn cung trên thị trường thứ cấp, đẩy giá nhà đất lên cao phi lý.

“Khi chi phí sở hữu căn nhà thứ hai tăng lên do thuế, những người găm giữ sẽ có xu hướng sử dụng hiệu quả hơn bằng cách cho thuê, đưa vào sản xuất kinh doanh, hoặc buộc phải bán bớt”, ông phân tích. Điều này, theo ông Thế Anh, sẽ làm tăng nguồn cung, góp phần hạ nhiệt giá nhà, giúp thị trường lành mạnh và tránh lãng phí tài nguyên.

Việt Nam đặt mục tiêu tăng trưởng hai chữ số trong giai đoạn tới để trở thành nước có thu nhập cao vào năm 2045. Do đó, Việt Nam cần có đủ nguồn lực tài chính cho các dự án hạ tầng lớn – yếu tố then chốt để đạt được mục tiêu tăng trưởng này.

Ở khía cạnh này, theo PGS.TS Phạm Thế Anh, thuế bất động sản cũng là một trong những khoản thu bền vững mới để tái đầu tư vào phát triển cơ sở hạ tầng tại địa phương như công viên, đường sá, bệnh viện, trường học. Hơn nữa, nguồn thu này cũng mở ra cơ hội để Việt Nam cắt giảm các loại thuế khác như thuế thu nhập doanh nghiệp, thu nhập cá nhân – những sắc thuế đang làm giảm động lực sản xuất kinh doanh và tiêu dùng.

Thực tế, đây không phải lần đầu giải pháp đánh thuế bất động sản thứ hai được đưa ra nhằm hạ giá nhà. Cách đây 8 năm, Chính phủ từng đề xuất thí điểm đánh thuế bất động sản thứ hai tại TP HCM, nhưng sau đó không được thông qua. Có nhiều ý kiến phản biện, một trong số đó cho rằng thời điểm đánh thuế khi đó còn quá sớm.

Năm ngoái, Hội Môi giới bất động sản Việt Nam (VARS) cũng đưa ra đề xuất này trong bối cảnh giá bất động sản liên tục tăng, chưa có tín hiệu giảm, nhất là phân khúc chung cư. Chuyên gia đề xuất chính sách thuế bất động sản áp cho hai đối tượng, gồm người mua căn nhà thứ hai trở lên và chủ sở hữu bỏ hoang dự án. Mức thuế sẽ tăng dần với giao dịch mà người bán có thời gian sở hữu ngắn.

Tuy nhiên, việc sử dụng công cụ thuế để điều tiết thị trường gặp không ít thách thức. Giới chuyên môn cho rằng để sử dụng hiệu quả công cụ thuế, cơ quan quản lý cần xây dựng, hoàn thiện cơ sở dữ liệu, thông tin về thị trường bất động sản. Từ đó, việc xác định nhà thứ hai, ba… và giá trị của chúng mới công khai, minh bạch. Các mức thuế suất cũng cần nghiên cứu kỹ, tránh trùng lặp, thuế chồng thuế khiến người dân bị “kiệt quệ” sức mua.

Chốt phiên giao dịch 3/6, cổ phiếu hãng chip Nvidia tăng 2,8%, kéo vốn hóa của công ty này lên 3.450 tỷ USD. Trong khi đó, cổ phiếu đại gia phần mềm Microsoft chỉ tăng 0,2%, khiến vốn hóa hiện tại là 3.440 tỷ USD.

Việc này giúp Nvidia một lần nữa trở thành công ty đại chúng có giá trị lớn nhất thế giới. Từ tháng 6/2024, Nvidia, Microsoft và Apple đã thay nhau giữ vị trí này. Lần gần nhất hãng chip Mỹ dẫn đầu là tháng 1 năm nay.

Một tháng qua, cổ phiếu hãng chip AI tăng gần 24%, bất chấp lo ngại về thuế nhập khẩu và các chính sách kiểm soát xuất khẩu sản phẩm công nghệ của chính phủ Mỹ. Tuần trước, Nvidia công bố doanh thu quý I (kết thúc vào tháng 4) đạt 44,06 tỷ USD – tăng 69% so với cùng kỳ năm ngoái. Đây là mức tăng ấn tượng với một công ty có quy mô lớn như hãng này.

Ngoài Nvidia, cổ phiếu các hãng chip khác cũng tăng trong phiên 3/6. Broadcom tăng 3%, Micron Technology thêm 4%. Quỹ đầu tư theo dõi cổ phiếu ngành chip VanEck Semiconductor ETF cũng ghi nhận cổ phiếu lên thêm 2%.

Nvidia tăng trưởng mạnh nhờ chip AI – sản phẩn được các công ty như OpenAI sử dụng để phát triển phần mềm ChatGPT. Microsoft, Meta, Google, Amazon, Oracle và xAI cũng là khách hàng lớn của hãng chip Mỹ. Họ hiện vẫn thống trị thị trường chip AI toàn cầu.

Nvidia thành lập năm 1993, ban đầu chuyên sản xuất chip cho game 3D. Sau này, hãng dần phát triển các phần mềm và chip AI tiên tiến. Bước ngoặt của Nvidia đến vào cuối năm 2022, khi OpenAI ra mắt ChatGPT, tạo ra cơn sốt trí tuệ nhân tạo trên toàn cầu. OpenAI phát triển công nghệ AI tạo sinh dựa trên các chip đồ họa của Nvidia.

Tháng 11/2024, Nvidia được đưa vào Chỉ số Bình quân công nghiệp Dow Jones (DJIA) – một trong ba chỉ số chủ chốt của thị trường chứng khoán Mỹ, thay thế đối thủ Intel.

Chính phủ vừa ban hành Nghị quyết 154 về nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu để đạt mục tiêu tăng trưởng năm 2025 từ 8% trở lên. Trong đó, với định hướng điều hành tăng trưởng tín dụng phù hợp với mục tiêu tăng trưởng và kiểm soát lạm phát, Chính phủ yêu cầu nghiên cứu giao bổ sung chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng cho các ngân hàng theo thẩm quyền.

Giải pháp được đặt ra trong bối cảnh dư nợ tín dụng toàn hệ thống đến giữa tháng 4 đạt hơn 16,23 triệu tỷ đồng, tăng 3,95% so với cuối năm 2024. Con số này tích cực hơn kết quả của cùng thời điểm năm ngoái (tăng 1,21%). Nếu so với cùng kỳ năm ngoái, tín dụng toàn hệ thống tăng 18,19%.

Đầu năm nay, Ngân hàng Nhà nước đã giao chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng 2025 cho các ngân hàng và dự kiến mức tăng toàn hệ thống khoảng 16%. Ngân hàng Nhà nước cũng cho biết sẽ chủ động điều chỉnh chỉ tiêu tăng trưởng tín dụng để tạo điều kiện cho nhà băng cung ứng đủ và kịp thời vốn tín dụng ra nền kinh tế.

Tại Nghị quyết 154, Chính phủ yêu cầu chỉ đạo các ngân hàng hướng tín dụng vào các lĩnh vực sản xuất kinh doanh, lĩnh vực ưu tiên, các động lực tăng trưởng kinh tế, các dự án, công trình trọng điểm khả thi.

Đồng thời, ngân hàng kiểm soát chặt tín dụng với các lĩnh vực tiềm ẩn rủi ro; cắt giảm thủ tục cho vay nhằm đáp ứng vốn kịp thời cho các dự án, lĩnh vực tạo động lực cho tăng trưởng, nhất là tăng trưởng xanh.

Chương trình tín dụng quy mô 100.000 tỷ đồng với lĩnh vực nông, lâm, thủy sản sẽ được thúc đẩy. Bên cạnh đó, các tổ chức tín dụng được khuyến khích nghiên cứu các gói tín dụng ưu đãi và cho người trẻ dưới 35 tuổi mua nhà.

Vào quý I, GDP ước tăng 6,93% so với cùng kỳ, cao nhất khu vực Đông Nam Á. Chính phủ dự báo những tháng còn lại của năm đan xen thuận lợi và khó khăn nhưng thách thức nhiều hơn, nhất là từ những yếu tố bất lợi bên ngoài và những hạn chế, bất cập nội tại đã kéo dài nhiều năm.

Bên cạnh điều hành tín dụng, Nghị quyết 154 đề ra loạt nhiệm vụ, giải pháp như giải ngân 100% vốn đầu tư công; mở rộng và đa dạng hóa xuất khẩu; nâng cao chất lượng các loại dịch vụ, nhất là ăn uống, lưu trú, du lịch để giúp tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng năm nay tăng 10-12%.

Sáng 22/5, Chính phủ trình Quốc hội dự thảo nghị quyết miễn, hỗ trợ học phí đối với trẻ em mầm non, học sinh phổ thông, người học chương trình giáo dục phổ thông tại các cơ sở giáo dục.

Ngoài diện được miễn, giảm, hỗ trợ, không phải đóng học phí đã được pháp luật quy định, Nghị quyết bổ sung trẻ em mầm non dưới 5 tuổi và học sinh trung học phổ thông, người học chương trình giáo dục phổ thông tại các cơ sở giáo dục dân lập, tư thục.

Bộ trưởng Giáo dục và Đào tạo Nguyễn Kim Sơn cho biết việc bổ sung diện miễn, hỗ trợ học phí thể hiện sự ưu việt của chế độ, đảm bảo tính thực thi thống nhất trong chính sách, công bằng trong tiếp cận giáo dục. Quy định này phù hợp với Hiến pháp, Luật Giáo dục và chủ trương của Bộ Chính trị.

Cơ quan thẩm tra, Ủy ban Văn hóa – Xã hội đồng tình với chính sách trong dự thảo nghị quyết. Tuy nhiên qua lấy ý kiến, một số thành viên cơ quan thẩm tra cho rằng pháp luật chưa quy định miễn học phí cho người học chương trình giáo dục phổ thông tại các cơ sở giáo dục thường xuyên. Chính sách này cũng chưa được quy định cho trẻ em mầm non trong cơ sở giáo dục dân lập, tư thục; học sinh tiểu học trong cơ sở giáo dục tư thục ở địa bàn đủ trường công lập; học sinh THCS, THPT trong cơ sở giáo dục tư thục.

Vì vậy, Ủy ban đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo rà soát các diện thụ hưởng chính sách. Trong trường hợp mở rộng thêm, Chính phủ cần báo cáo cấp có thẩm quyền cho ý kiến kết luận để Quốc hội có căn cứ thể chế hóa, quyết định và tổ chức thực hiện.

Theo số liệu thống kê năm học 2023-2024, cả nước có 23,2 triệu học sinh, trong đó 21,5 triệu học sinh công lập, 1,7 triệu học sinh ngoài công lập. Số học sinh chia theo cấp học gồm 4,8 triệu trẻ mầm non; 8,8 triệu học sinh tiểu học, 6,5 triệu học sinh THCS; 2,99 triệu học sinh THPT.

Theo quy định, học phí học sinh mầm non từ 50.000 đến 540.000 đồng một tháng; học sinh phổ thông từ 50.000 đến 650.000 đồng mỗi tháng tùy bậc học, vùng thành thị hay nông thôn, dân tộc thiểu số và miền núi. Mức học phí cụ thể của từng địa phương do HĐND quyết định và nằm trong khung Chính phủ quy định.

Đến nay, ngân sách nhà nước đã thực hiện nhiều chính sách miễn, giảm, không thu học phí. Trong đó có trẻ em mầm non 5 tuổi; học sinh tiểu học công lập; miễn học phí đối với học sinh THCS ở thôn/bản đặc biệt khó khăn và một số diện ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi, đối tượng yếu thế.

Tổng ngân sách nhà nước đã và sẽ thực hiện miễn, không thu, hỗ trợ học phí kể từ ngày 1/9 theo các quy định hiện hành là 22.400 tỷ đồng. Số ngân sách nhà nước dự kiến phải bổ sung thêm khi Nghị quyết của Quốc hội được ban hành là 8.200 tỷ đồng.

Cuối tháng 2, Bộ Chính trị quyết định học sinh từ mầm non đến hết trung học phổ thông công lập trên toàn quốc được miễn học phí từ năm học 2025-2026. Tổng Bí thư Tô Lâm khẳng định rằng chính sách phổ cập giáo dục của Nhà nước hướng tới mục tiêu đảm bảo mọi trẻ em đều được đến trường và có cơ hội học tập. Quá trình này thực hiện từng bước, bắt đầu từ tiểu học, sau đó mở rộng lên các cấp học cao hơn. Nhà nước không chỉ tạo điều kiện để trẻ em được đi học mà còn hướng tới hỗ trợ về tài chính, như miễn giảm học phí và cung cấp suất ăn miễn phí.

Chốt phiên giao dịch 20/5, giá vàng thế giới giao ngay tăng 62 USD lên 3.290 USD một ounce. Sang phiên sáng 21/5, giá có thời điểm vượt 3.300 USD. Thị trường đi lên khi USD yếu đi và chứng khoán Mỹ mất điểm trong bối cảnh bất ổn kinh tế – chính trị tăng cao.

Dollar Index giảm 0,14% về 99,97 điểm. Đồng tiền này tiếp tục chịu sức ép khi cuối tuần trước, hãng đánh giá tín nhiệm Moody’s hạ một bậc xếp hạng của Mỹ từ mức cao nhất là Aaa xuống Aa1. Công ty này lo ngại khối nợ ngày càng tăng của chính phủ.

USD mất giá khiến vàng bớt đắt đỏ với người mua bằng các tiền tệ khác. “Mức độ bất ổn trên thị trường vẫn còn cao. Đáng chú ý nhất là việc Moody’s hạ xếp hạng Mỹ, khiến USD yếu đi và vàng được hỗ trợ”, David Meger – Giám đốc Giao dịch kim loại tại High Ridge Futures nhận định.

Thị trường chứng khoán Mỹ cũng mất điểm phiên 20/5, khi nhà đầu tư tập trung vào cuộc bỏ phiếu tại Washington về chính sách cắt giảm thuế trong nước mạnh tay của ông Trump. Vàng được coi là công cụ trú ẩn an toàn trong thời kỳ biến động kinh tế – chính trị.

Ngày 20/5, Anh và Liên minh châu Âu (EU) công bố các biện pháp trừng phạt mới với Nga mà không đợi sự tham gia của Mỹ. Việc này diễn ra một ngày sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump điện đàm với Tổng thống Nga Vladimir Putin mà chưa đưa ra một cam kết ngừng bắn tại Ukraine.

“Ngưỡng cản hiện tại của vàng là 3.350 USD. Chúng ta đang trong vùng giá mới là 3.150-3.350 USD một ounce”, Phillip Streible – chiến lược gia thị trường tại Blue Line Futures nhận xét.

Chiến sự Nga – Ukraine cũng tác động đến giá palladium và bạch kim, do Nga hiện là nước cung cấp hàng đầu thế giới về hai kim loại quý này. Khả năng nguồn cung giảm sút kéo giá bạch kim tăng 5% lên 1.048 USD một ounce – cao nhất kể từ tháng 10/2024. Palladium cũng tăng hơn 4% lên 1.015 USD. Bạc đắt thêm 2,1%, chốt phiên 20.5 tại 33 USD một ounce.